اینکه فرزند شما دچار اختلال دو قطبی شود امری غیرممکن نیست. اما اختلال دو قطبی در کودکان چیست؟ اختلال دو قطبی در نوجوانان چیست؟ آیا به راستی این اختلال در کودکان و نوجوانان هم دیده میشود؟ احتمالاً اگر والد هستید با دیدن تیتر این مقاله ناگهان با سیلی از سؤالهای گوناگون در ذهنتان مواجه شدید. تشخیص اختلال دو قطبی در کودک نیاز به تجربه و دانش توأم با هم دارد. برای بررسی وجود یا عدم وجود اختلال دو قطبی در کودکان و نوجوانان ابتدا باید به این سوالها پاسخ داد. آیا فرزند شما دچار تغییرات شدید خلق و خو و رفتار میشود؟ آیا کودک شما نسبت به بچههای دیگر بسیار هیجانزدهتر یا تحریکپذیرتر است؟ آیا متوجه میشوید که فرزندتان بیشتر از سایر کودکان چرخههای اوج و فرود شدید را پشت سر میگذارد؟ آیا این تغییرات خلقی بر رفتار فرزند شما در مدرسه یا خانه تأثیر میگذارد؟
پاسخ مثبت به سوالهای مطرح شده شک به اختلال دوقطبی درکودکان و نوجوانان را بیشتر میکند. اختلال دوقطبی باعث تغییرات غیرعادی در خلق و خو، انرژی، سطح فعالیت و عملکرد روزانه میشود. با درمان، کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی میتوانند به مرور زمان بهتر شوند.
اختلال دو قطبی یک اختلال روانی است که باعث میشود افراد تغییرات قابل توجه و گاهی شدید در خلق و خو و رفتار را تجربه کنند. گاهی اوقات اختلال دو قطبی کودک باعث میشود احساس خوشحالی خیلی زیاد کند و بسیار پرانرژی و فعالتر از حد معمول باشد. به این دوره مانیک میگویند. گاهی در اختلال دو قطبی کودک بسیار احساس غمگینی میکند و بسیار کمتر از حد معمول تحرک دارد. به این دوره افسردگی میگویند.
اختلال دو قطبی در کودکان، که قبلاً بیماری مانیک-افسردگی یا افسردگی مانیک نامیده میشد، با فراز و نشیبهای طبیعی هر کودکی یکسان نیست. تغییرات خلقی در اختلال دو قطبی در کودک شدیدتر است و با تغییراتی در خواب، سطح انرژی و توانایی تفکر واضح همراه است. نشانه های اختلال دو قطبی در کودکان میتواند عملکرد خوب در مدرسه یا کنار آمدن با دوستان و اعضای خانواده را برای آنها دشوار کند. برخی از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است سعی کنند به خود آسیب برسانند یا اقدام به خودکشی کنند.
اغلب، افراد در نوجوانی یا بزرگسالی مبتلا به اختلال دو قطبی تشخیص داده میشوند، اما علائم میتوانند زودتر در دوران کودکی ظاهر شوند. اختلال دو قطبی معمولاً یک عمر طول میکشد.
علائم اختلال دو قطبی در نوجوانان همانند کودکان ممکن است با علائم سایر اختلالات رایج مانند اختلال نقص توجه/بیشفعالی (ADHD)، مشکلات سلوک، افسردگی اساسی و اختلالات اضطرابی همپوشانی داشته باشند. تشخیص اختلال دو قطبی در کودکان و همچنین تشخیص اختلال دو قطبی در نوجوانان میتواند پیچیده باشد و نیاز به ارزیابی دقیق و کامل توسط یک متخصص بهداشت روان آموزش دیده و با تجربه دارد.
با درمان، کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دو قطبی میتوانند علائم خود را مدیریت کرده و زندگی موفقی داشته باشند.
علل اختلال دوقطبی در کودکان ناشناخته است همچنین در نوجوان هم دلایل دقیق مشخص نیست، اما عوامل متعددی ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند. برای مثال، محققان شروع به کشف مکانیسمهای ژنتیکی کردهاند که با اختلال دو قطبی و سایر اختلالات روانی مرتبط است. تحقیقات نشان میدهد که احتمال ابتلای افراد به اختلال دو قطبی در صورت ابتلای یکی از اعضای نزدیک خانواده مبتلا به این بیماری بیشتر است. با این حال، صرف اینکه یکی از اعضای خانواده مبتلا به اختلال دو قطبی است، به این معنی نیست که سایر اعضای خانواده نیز به آن مبتلا خواهند شد.
تحقیقات همچنین نشان میدهد که ناملایمات، تروما و رویدادهای استرسزا زندگی ممکن است شانس ابتلا به اختلال دو قطبی را در افرادی که در معرض خطر ژنتیکی ابتلا به این بیماری قرار دارند، افزایش دهد.
برخی از مطالعات تفاوتهایی را در ساختار و عملکرد مغز بین افراد مبتلا به اختلال دو قطبی و افرادی که این بیماری را ندارند، نشان دادهاند. محققان در حال مطالعه این اختلال هستند تا در مورد علل و درمانهای موثر آن اطلاعات بیشتری کسب کنند.
دورههای خلقی در اختلال دوقطبی شامل احساسات شدید همراه با تغییرات قابل توجه در عادات خواب، سطح فعالیت، افکار یا رفتارها است. یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است دورههای مانیک ، دورههای افسردگی یا دورههای “مخلوط” داشته باشد. یک دوره مخلوط هم علائم مانیک و هم علائم افسردگی دارد. این دورههای خلقی علائمی را ایجاد میکنند که اغلب چند روز یا چند هفته طول میکشد. در طول یک دوره، علائم هر روز در بیشتر روز باقی میمانند.
این تغییرات خلقی و فعالیت با رفتار معمول کودک و رفتار کودکان و نوجوانان سالم بسیار متفاوت است.
کودکان و نوجوانانی که دچار یک دوره مانیک میشوند ممکن است:
کودکان و نوجوانان مبتلا به یک دوره افسردگی ممکن است:
افراد جوان مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است به طور همزمان چندین مشکل داشته باشند. این شامل:
گاهی اوقات رفتارهای افراطی با نوسانات خلقی همراه است. در طول دورههای مانیک ، افراد جوان مبتلا به اختلال دو قطبی خطرات شدیدی را متحمل میشوند. در طول دورههای افسردگی، برخی از جوانان مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است به فرار از خانه یا به خودکشی فکر کنند.
یک متخصص در مورد خلق و خو، الگوهای خواب، سطح انرژی و رفتار کودک شما سؤالاتی میپرسد. هیچ آزمایش خون یا اسکن مغزی وجود ندارد که بتواند اختلال دو قطبی را تشخیص دهد. با این حال ممکن است از آزمایشهایی استفاده کند تا ببیند آیا چیزی غیر از اختلال دو قطبی باعث علائم کودک شما میشود یا خیر. گاهی متخصص باید در مورد شرایط پزشکی خانواده مانند افسردگی یا مصرف مواد بدانند.
سایر اختلالات دارای علائمی مانند اختلال دو قطبی در کودکان و نوجوانان هستند، از جمله ADHD، اختلال تنظیم خلق، اختلال نافرمانی مقابلهای، اختلال سلوک و اختلالات اضطرابی. همچنین تشخیص اختلال دو قطبی از افسردگی که بدون دوره مانیک رخ میدهد، که به آن «افسردگی اساسی» میگویند، میتواند چالش برانگیز باشد. یک روانشناس یا روانپزشک که در کار با کودکان و نوجوانان متخصص است، میتواند ارزیابی دقیق و کاملی از علائم کودک شما انجام دهد.
کودکان و بخصوص نوجوانان میتوانند با درمانگر خود برای ایجاد یک برنامه درمانیهمکاری کنند. مهم است که برنامه درمانی را دنبال کنید، حتی زمانی که کودک شما نوسان شدید خلقی را تجربه نمیکند. درمان اختلال دوقطبی در نوجوانان کمی متفاوت است زیرا همکاری بیشتری را میطلبد و خود نوجوان در مسیر درمان باید همراه باشد.
گزینههای درمانی عبارتند از:
با درمان، اختلال دو قطبی در کودکان و نوجوانان میتواند به مرور زمان بهتر شود. درمان زمانی موثرتر است که درمانگر، والدین و جوانان با هم همکاری کنند.
گاهی اوقات علائم کودک ممکن است تغییر کند، یا ناپدید شود و سپس عود کند. هنگامی که این اتفاق میافتد، درمانگر فرزند شما ممکن است تغییراتی را در برنامه درمانی توصیه کند. درمان ممکن است زمان ببرد، اما پایبندی به برنامه درمانی میتواند به افراد کمک کند تا علائم خود را مدیریت کنند و احتمال حملات بعدی را کاهش دهند.
درمانگر کودک شما ممکن است توصیه کند که یک نمودار زندگی روزانه یا نمودار خلقی را برای ردیابی حالات، رفتارها و الگوهای خواب فرزندتان داشته باشید. این روش، ردیابی بیماری و دیدن اینکه آیا درمان موثر است یا خیر را آسانتر میکند.
کمک با تشخیص و درمان صحیح شروع میشود. در مورد علائمی که مشاهده میکنید با درمانگر خانواده خود صحبت کنید. اگر فرزند شما مبتلا به اختلال دو قطبی است، در اینجا چند کار اساسی وجود دارد که میتوانید انجام دهید:
اختلال دو قطبی در کودکان و نوجوانان میتواند برای والدین و خانواده استرسزا باشد. کنار آمدن با نوسانات خلقی کودک و سایر مشکلات مانند خلق و خوی بالا یا بسیار پایین و رفتارهای پرخطر میتواند هر مراقبی را به چالش بکشد.
مهم است که مراقبان نیز از خود مراقبت کنند. فردی را پیدا کنید که بتوانید با او صحبت کنید یا در مورد گروههای حمایتی و درمانگران مختلف مشورت کنید. یافتن حمایت و راهبردهایی برای مدیریت استرس میتواند به شما و فرزندتان کمک کند.
در بزرگسالان، دورههای مانیک یا افسردگی معمولاً هفتهها یا ماهها طول میکشد. در کودکان و نوجوانان، این دورهها میتواند بسیار کوتاهتر باشد و یک کودک یا نوجوان حتی میتواند بین مانیک و افسردگی در طول روز به عقب و جلو برود.
دورههای مانیک یا افسردگی ممکن است بهطور نامنظم باشند و از یک الگوی غیرقابل پیشبینی پیروی کنند یا ممکن است منظم باشند مثلا یک دوره مانیک همیشه پس از یک دوره افسردگی تجربه شود یا برعکس. گاهی با فصول هم در ارتباط هستند مانیک بیشتر با بهار و افسردگی بیشتر با زمستان همراه است.
بین دورهها، فرد مبتلا به اختلال دو قطبی معمولاً به عملکرد طبیعی (یا تقریباً طبیعی) باز میگردد. با این حال، برای برخی افراد، “دوره وقفه” بین چرخههای آنها کم است یا اصلا وجود ندارد. این چرخههای نوسان خلقی میتوانند به آرامی یا به سرعت تغییر کنند، حرکت سریع بین مانیک و افسردگی در زنان، کودکان و نوجوانان بسیار شایعتر است.
برخی از افراد مبتلا به اختلال دو قطبی به الکل و مواد مخدر روی میآورند، زیرا زمانی که خلق بالا دارند احساس بهتری را تجربه میکنند. اما استفاده از الکل و مواد مخدر میتواند نتایج فاجعه باری برای افراد مبتلا به اختلال دو قطبی داشته باشد. سوء مصرف مواد در واقع می تواند علائم را بدتر کند و همچنین تشخیص آن را برای پزشکان سختتر.
برای هر پدر یا مادری بیماری فرزند ناراحت کننده است چه جسمی باشد و چه روانی. تفاوت در این است که بیماری جسمی با علائمی واضحتر حضور خود را اعلام میکند و ما زودتر برای رفع آن اقدام میکنیم. نگرانی در مورد وجود اختلالات روانی نیاز به هوشیاری والدین به رفتار، هیجانات و نوسانات خلقی فرزند دارد. در صورت مشاهده هر گونه موارد نگران کننده در اولین فرصت از یک متخصص کمک بگیرید و به هیچ عنوان شروع به تشخیص و لیبل زدن نکنید. یادتان باشد مهمترین چیزی که بین شما و فرزندتان وجود دارد رابطه عاطفی عمیق و عشق بی قید و شرط شما به اوست.
مرکز جامع توانبخشی سرو در زمینه بازی درمانی کودکان اوتیسم، بیش فعالی، اختلالات حسی، اضطرابی، پرخاشگری ،وسواسی و نافرمانی مقابله ای فعالیت می نماید. جهت تماس با کلینک جامع توانبخشی سرو باشماره تلفن های 3734-8809-021 و 09355505670 تماس حاصل فرمایید.